جامعه اطلاعاتی چیست ؟

جامعه ای که مبنای تمامی کارهای خود را بر اطلاعات بنا نهاده است. در واژه نامه ارتباطات آورده اند که :"جامعه اطلاعاتی به جامعه ای گفته می شود که در آن بیشترین سهم تولید ناخالص ملی ، از کالاها و خدمات مربوط به اطلاعات و اطلاع رسانی حاصل می شود."

با گسترش اینترنت و فناوری نوین ، تبادل اطلاعات به صورت نیاز دائمی درآمده است .بر همین مبنا دنیا در حال گذر از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی به سر می برد . کارشناسان پیش بینی کرده اند که در سال 2005 اولین کشور ها وارد جامعه اطلاعاتی می شوند . در آینده ای نه چندان دور دانش سرمایه ی هر کشوری خواهد بود . بنابراین کشور ها سعی می کنند خود را برای ورود به این جامعه آماده کنند . ضمن این که جهانی شدن نیز این امر را تشدید می کند . پیدا شدن و پیشرفت "اینترنت" ، در ایجاد شرایط گذر از "جامعه صنعتی " ، به "جامعه اطلاعاتی " جایگاه برجسته ای پیدا کرده است . "اینترنت" ، که اکنون به قول برخی از محققان ارتباطی ، ستون فقرات ارتباطات اطلاعاتی سراسری کره زمین و به عبارت دیگر ،"شبکه شبکه های اطلاع رسانی " جهان شناخته شده می شود ،معرف ساختار تحول یافته یک شبکه اطلاعاتی نظامی است .

ایران و جامعه اطلاعاتی در ایران به موازات مشکلاتی که برای نشریات چاپی پیش آمد ، ارتباطات الکترونیک رشد کرد و بر تعداد کاربرانی که از اینترنت استفاده می کنند افزوده شد.گسترش سایت ها و وبلاگ ها در اینترنت باعث شده تا محتوای فارسی در رده چهارم زبان های دنیا قرار گیرد .اما آیا این موقعیت باعث شده که ایران در جامعه اطلاعاتی حضوری چشمگیر داشته باشد؟
دکتر کاظم معتمد نژاد ، در این باره می گوید :"از لحاظ گذر از جامعه اطلاعاتی ، متاسفانه امکانات چشمگیری نداریم .تا همین دو سه سال پیش اصلا توجه چندانی به این مقوله نمی شد . طرح تکفا(توسعه کاربردی فناوری اطلاعات و ارتباطات)و اجرای آن نیز کمک زیادی به این مقوله می کند. اما به دلیل آن که کار را دیر آغاز کرده ایم ، کشورهای بسیاری از ما جلوتر هستند . باید سعی کنیم این فاصلا را جبران کنیم. " معتمد نژاد یکی از دلایل وا ماندن ایران از جامعه اطلاعاتی را نداشتن زیر ساخت های فنی مناسب می داند . آیا تنها دلیل این موضوع، نداشتن زیر ساخت های فنی است؟

دکتر مهدی فرقانی ،رئیس مرکز مطالعات رسانه ها، علت دیگری را بیان می کند:"در کشور ما تولید اطلاعات دچار نقصان است . زیرا هنوز توسعه علمی پیدا نکرده ایم و به جامعه دانش محور تبدیل نشده ایم. علت آن هم یک میراث تاریخی است که هر چند در طی زمان فرسوده شده اما آثار آن هنوز باقی مانده است.و آن هم رابطه عمودی و یک سویه قدرت و سیاست با جامعه و مردم است که اطلاعات را در انحصار خود دارد ... "  و "انحصار" همان کلمه ای است که با مفهوم جامعه اطلاعاتی که جامعه ای بدون حصار است در تضاد است . البته برای آهسته راندن ایران برای رسیدن به جامعه اطلاعاتی موانع دیگری هم هست که به آن ها در آینده اشاره خواهد شد.

منبع: وبلاگ اپیزود صفر