شاخصهای ارزیابی مجلات در ISI

موسسه اطلاعات علمی (ISI) در فیلادلفیای آمریکا مرکزی برای فهرست نمودن و پوشش دادن جامع مهمترین مجلات علمی منتشره در دنیا به منظور تبادل اطلاعات میان پژوهشگران مختلف می باشد. پر واضح است که منظور از پوشش جامع، فهرست نمودن کل مجلات علمی جهان نمی باشد چرا که از طرفی مقرون به صرفه نیست و از طرف دیگر تمام مجلات نشر یافته در جهان از استانداردهای این موسسه پیروی نکرده و از غنای علمی لازم برخوردار نیستند. ارزیابی مجلات علمی به طور مستمر و مداوم هر دو هفته صورت می گیرد. ارزیابی کنندگان در حدود ۲۰۰۰ عنوان جدید را سالانه مورد ارزیابی قرار داده و تنها ۱۰ تا ۱۲ درصد از مجلات علمی ارزیابی شده انتخاب می شوند.

از جمله عوامل مورد ارزیابی رعایت استانداردهای بانک اطلاعاتی ISI، کمیته علمی منتخب مجله، تنوع بین المللی مقالات چاپ شده در آن، نشر به موقع مجله و جایگاه نشر آن می باشد.لازم به ذکر است که هیچ یک از عوامل به تنهایی مورد بررسی و ارزیابی قرار نمی گیرد بلکه با بررسی مجموع عوامل یک امتیاز کلی داده خواهد شد. از جمله مواردی که در ارزیابی مجله مورد توجه قرار دارد این است که عنوان مقالات، چکیده و کلمات کلیدی باید به زبان انگلیسی باشد همچنین توصیه می شود که منابع نیز به زبان انگلیسی نوشته شوند. اگرچه اطلاعات علمی مهم به تمامی زبانها به چاپ می رسد اما موارد ذکر شده باید به زبان انگلیسی باشد تا تحت داوری و ارزیابی قرار گیرد. ارزیابیها در مجله JCR برای استفاده عموم ارائه می شود.

شاخصهای ارزیابی مجلات:

۱. فاکتور تآثیر (Impact Factor; IF) سالانه: تعداد ارجاعات به مقالات منتشر شده دو سال قبل مجله در سال مورد ارزیابیُ تقسیم بر تعداد مقالات منتشر شده دو سال قبل مجله

۲. فاکتور تآثیر مجله (Journal Impact Factor; JIF) به طور میانگین: معدل IF های مجله در طول دوران فهرست شدن مجله در ISI

۳. شاخص فوری (Immediacy Index): تعداد ارجاعات به مقالات منشر شده مجله در سال مورد ارزیابی، تقسیم بر تعداد مقالات منتشر شده در همان سال مجله

4. نیمه عمر ارجاعات به مجله (Cited Half- life): تعداد سالهایی که از سال ارزیابی باید به عقب برگردیم تا شاهد پنجاه درصد ارجاعات کل به مجله در سال مورد ارزیابی باشیم. بدیهی است که وقتی یک مجله ارزش خود را برای ارجاعات زود از دست بدهند تنها به مقالات جدید مجله ارجاع داده شود و این باعث می شود که نیمه عمر ارجاعات به مجله کاهش یابد. بنابراین هرچه نیمه عمر ارجاعات به مجله بیشتر باشد ارزش مقالات مجله در طول زمان بیشتر حفظ شده است که هنوز مورد ارجاع قرار می گیرند. در نتیجه هرچه نیمه عمر ارجاعات به یک مجله بزرگتر باشد، ارزش مجله بالاتر می رود.

5. نیمه عمر ارجاعات در مجله( Citing Half- Life): تعداد سالهایی که از سال ارزیابی باید به عقب برگردیم تا شاهد پنجاه درصد ارجاعات کل داده شده در مجله _ارائه شده در انتهای هر مقاله مجله) در سال مورد ارزیابی باشیم. بدیهی است که هر چه به مقالات جدیدتر در داخل مجله ارجاع داده شود نیمه عمر ارجاعات در مجله کاهش می یابد. این کاهش می تواند تا حدودی گویای بروز بودن اطلاعات علمی نویسندگان مقالات مجله باشد. توصیه به استفاده از ارجاعات جدید در مقالات می شود و این منجر به کاهش نیمه عمر ارجاعات در مجله می شود.

منابع: فصلنامه سیاست علمی و پژوهشی رهیافت، شماره 36، تابستان 1384، ص.52

فصلنامه سیاست علمی و پژوهشی رهیافت، شماره 35، بهار 1384، ص. 60