کیفیت خدمترسانی کتابخانهها مغفول مانده است
وی با بیان این مطلب که در بررسی میزان توسعه در زمینه کتابخانههای عمومی و آموزش کتابداری و اطلاع رسانی باید در کنار افزایش کمّی به رشد کیفیت نیز توجه کرد، افزود: با نگاهی به تاریخ مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی کشور با سیل عظیم پژوهشهایی روبهرو میشویم که در بیشتر آنها در زمینههای منابع، نیروی انسانی، تعداد مراجعان، اعضای فعال و تعداد کتابخانههای عمومی تحقیق شده است. البته به تازگی فعالیتهای محدودی در بررسی کیفیت کتابخانه ها صورت گرفته که از جمله آنها می توان به سه پایاننامه دانشجویی کارشاسی ارشد این دانشگاه اشاره کرد که کیفیت کتابخانههای عمومی، دانشگاهی و تخصصی را محور تحقيق قرار دادهاند. در تدوین این رساله های دانشجویی از ابزار کیفی libqual استفاده شده است.
دکتر حسن زاده یادآور شد: در جهان، بررسی و مطالعه کیفیت کتابخانه ها از سالیان دور مورد توجه بوده و کتابخانه را به عنوان یک سازمان در نظر می گیرند و با استفاده از مدیریت کیفیت فراگیر ( (TQM و EFQM و نظیر آن به سنجش میپردازند.
به گفته عضو گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، بررسی کیفیت خدمات کتابخانه ها و مراکز اطلاعرسانی ضمن تعیین میزان سودمندی هزینههای انجام شده، با نشان دادن نقاط ضعف موجود زمینه را برای ارتقای جایگاه اجتماعی کتابخانهها نیز فراهم میکند.
وی در پاسخ به این پرسش که جایگاه خدمات کتابخانهای در تدوین چشماندازهای توسعه ملی کجاست؟ خاطرنشان کرد: در برنامههای توسعه ملی چون برنامه چهارم توسعه ماهیت امر ایجاب میکند شاخصهای کمّی را مشخص و در پایان مدت مورد نظر (پایان برنامه توسعه ملی) برون دادها را بر اساس آن شاخصها مقایسه کنیم. بر همین اساس در برنامه های مربوط به کتابخانهها نیز از شاخصهای کمّی کتابخانهای برای ارزیابی موفقیت یا عدم موفقیت کتابخانههای عمومی کشور استفاده میشود.
دکتر حسنزاده ادامه داد: ماهیت برنامههای توسعه ملی شاخصی سنجشپذیر را برای آن ایجاب میکند. این در حالی است که کیفیت قضاوتی و نسبی است و همیشه محل اختلاف آرا قرار میگيرند.
استادیار دانشگاه تربیت مدرس بر لزوم تشکیل کمیته «کیفیت خدمات» در انجمن کتابداری و اطلاعرسانی تاکید کرد و گفت: این کمیته میتواند به بررسی و ارایه رهنمودهای کیفی برای مراکز اطلاع رسانی و کتابخانهها بپردازد.
وی همچنین اظهار داشت: توجه ویژه به کیفیت خدمات در دروس رشته کتابداری و اطلاعرسانی و ارزیابی سالانه کیفیت کتابخانهها و مراکز اطلاع رسانی کشور نیز در این زمینه موثر است.
دکتر حسنزاده خاطرنشان کرد: در صورتی که در کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی که خدمات محورند خواستههای مراجعان را به نحو احسن برآورده کنیم، به کیفیت رسیدهایم. تعیین شاخصهای پایدار در این زمینه فقط پس از مطالعات مستمر امکانپذیر خواهد بود.